Nhữ diêu 汝窑 là dòng gốm xuất phát vào thời Tống vãn kỳ từ vùng Nhữ Châu 汝州, nay thuộc tỉnh Hà Nam 河南 Trung Quốc. Đồ gốm Nhữ diêu được chế tác cho cung đình triều Tống sử dụng trong vòng 30 năm (1086-1106), khi gốm Định diêu không còn được trọng thị nữa. Gốm Nhữ là một trong Ngũ đại danh diêu thời Tống.
Nhà Kim diệt nhà Bắc Tống, lò Nhữ diêu cũng tiêu vong, nên ngày nay các món Nhữ diêu còn lại rất ít. Bảo tàng Cố cung Đài Loan lưu giữ được 21 hiện vật, Cố cung Bắc Kinh lưu giữ 17 hiện vật, Bảo tàng Thượng Hải 8 hiện vật, Percival David Foundation ở Anh lưu giữ 7 hiện vật, các bảo tàng khác ở Mỹ, Nhật và sưu tập tư nhân lưu giữ khoảng 10 hiện vật.
Các món đích Nhữ diêu thanh từ 青瓷, gồm men thiên thanh 天青 hay đậu thanh 豆青, trong men có chứa mã não, ánh sắc xanh ngọc phỉ thúy rực rỡ, men trong vắt như ngọc, được mệnh danh “vũ quá thiên thanh 雨过天青”. Đa phần những hiện vật dòng Nhữ diêu có kích thước nhỏ, ví dụ bát chỉ có đường kính 10-16cm, hiếm có cái lớn đến 20cm.
Sau đây là hình ảnh vài món đích Nhữ diêu lưu giữ tại Bảo tàng Cố cung Đài Loan.
Tác giả: Nguyên Hà
Chú thích của tác giả:
Đây là ghi chép ở dạng sơ lược của mình, lấy từ wikipedia và nguồn tư liệu hạn chế search được từ Internet, nhân đọc thấy tin giới sưu tập Tây, Tàu, Ta… vừa phát sốt khi một cái bát gốm “Ru” – tức của lò Nhữ diêu thời Tống được đấu giá hàng triệu đô. Không biết có ai soạn tủ đồ của mình rồi thấy những món y chang và có khi còn long lanh hơn. Dù những di sản văn hóa của nhân loại đều đáng được tôn vinh, ghi chép này chỉ đơn thuần là tư liệu, để hiểu và phân biệt, chẳng hạn giữa những dòng gốm của các lò danh tiếng Trung Hoa thời Tống – Nguyên…, rồi có thể để đối chiếu với gốm Việt trong giai đoạn tương đương, triều Lý – Trần (nếu mình có… mơ ước làm nghiên cứu). Tuy nhiên thông tin trong bài có thể sơ sót, cần được thẩm định.
Sài diêu mới là Vũ quá thiên thanh