Chiến tranh, thời cuộc xoay vần, nỗi bất hạnh không có chỗ đứng trong tranh của Pierre Bonnard (1867-1947). Chịu ảnh hưởng của Gauguin, của hội họa dân gian Nhật Bản, một thoáng gì của Matisse, của Renoir, nhưng Bonnard sớm khẳng định ông vẽ tranh để « tô điểm cho cuộc đời ».
Lôi vào triển lãm
Tranh của Bonnard tràn đầy nhựa sống. Cảnh sinh hoạt thường ngày trên đường phố Paris, khu vườn ở Normandie hay chỉ đơn thuần là tô sữa bên cửa sổ, dưới cây cọ của Bonnard tất cả đều trở nên sống động hơn, thơ mộng hơn, xanh tươi hơn. Đằng sau ánh sáng chan hòa, những đường nét sinh động, là một thoáng lo âu, là một chút gì dễ vỡ, là « những thiên đường đã mất ».
Bảo tàng Mussée d’Orsay quận 7 Paris tổ chức cuộc triền lãm « Pierre Bonnard, Peindre l’Arcadie » từ ngày 17/03/2015 đến 19/07/2015, quy tụ hơn 150 tác phẩm hội họa và một số những bức ảnh đen trắng tiêu biểu cho từng giai đoạn sáng tác trong hành trình nghệ thuật gần 60 năm của một họa sĩ bậc thầy cuối thế kỷ thứ XIX, nửa đầu thế kỷ XX.
Pierre Bonnard (1867-1947). Femmes au jardin, quatre panneaux décoratifs (Những cô gái trong vườn), 1890-1891. Femme à la robe à pois blancs (người phụ nữ mặc váy chấm trắng), 160,3 × 48 cm. Femme assise au chat (Phụ nữ ngồi bên con mèo), 160,2 × 48 cm.Femme à la pèlerine (Phụ nữ choàng khăn), 160,5 × 48 cm. Détrempe sur papier marouflé sur toile. Femme à la robe quadrillée (Phụ nữ mặc váy lưới), 160,5 × 48 cm. Paris, musée d’Orsay.
Arcadie là một vùng núi ở miền nam Hy Lạp. Trong thần thoại, đấy là chốn thanh bình nơi địa đàng. Như tên gọi của nó, triển lãm ở bảo tàng Musée d’Orsay đã tập hợp những tác phẩm của ông phù thủy thổi nhựa sống vào trong tranh, dù đó là cảnh đồng quê vùng Normandie miền bắc nước Pháp hay là những chân trời bát ngát dưới nắng vàng rực rỡ, dưới sắc biếc của miền nam ven bờ Địa Trung Hải, hay chỉ đơn thuần là cảnh một cô gái trong buồng tắm, một bức khỏa thân bên lò sưởi, một tác phẩm nature morte hay một bức chân dung tự vẽ.
Ở bất cứ khung trời nào, thế giới của Bonnard luôn toát lên một sự hài hòa giữa con người với cảnh vật chung quanh. Isabelle Cahn, quản thủ bảo tàng Musée d’Orsay :
« Tranh của ông nói về sự sống, về hơi thở, về những chuyển động trong cuộc đời, về thời gian về những gì không nắm bắt được. Nhìn dưới góc độ đó, phải nói là danh họa Bonnard đã đặt ông trước một thách thức rất lớn ».
Xem tranh của Bonnard, ta như nghe được cả tiếng lá xào xạc, tiếng chim hót, như cảm thấy được cả vị ngọt của những quả cam vàng mọng nước, hay những ngọn gió thổi vào một gian phòng …
Để tạo được những cảm giác như vậy là cả một sự tìm tòi công phu về cách sắp đặt từng chi tiết trong tác phẩm của mình, là cách sử dụng mầu sắc rất tinh vi chỉ Pierre Bonnard mới có được. Bên cạnh những gam mầu nóng, như vàng, nâu, đỏ, luôn kèm theo một vài sắc tía, ngả về mầu tím, xanh lơ. Chính những sắc mầu đệm đó phản ảnh những giày vò nội tâm, những vết thương thầm kín mà tác giả đã cố tình không đưa vào tranh của ông.
Giám đốc điều hành bảo tàng Bonnard tại Le Cannet, vùng Côtes d’Azur Véronique Serrano nhận xét :
« Ông làm việc với một gam mầu khá giới hạn nhưng ông đã phối hợp những mầu sắc đó với nhau, để thổi hồn vào mỗi tác phẩm của mình, để mỗi tác phẩm của Bonnard đều có sức lôi cuốn lạ thường. Bonnard thường được xem là người ‘tô điểm cho cuộc sống’, là họa sĩ ‘đem lại hạnh phúc’ cho thiên hạ. Trong khi đó như chính ông đã từng tâm sự : ‘kẻ hay hát, chưa hẳn là đã yêu đời hay hạnh phúc’. Đâu đó, những bức tranh rực rỡ sắc mầu như thể là cách để ông che giấu những vết thương nội tâm. Đó cũng là hình thức để ông cưỡng lại nỗi hoang mang sâu thẳm ».
Trong gian trưng bầy đầu tiên của triển lãm « Pierre Bonnard, Peindre l’Arcadie » bảo tàng Musée d’Orsay giới thiệu đến người xem những tác phẩm trong thời kỳ Pierre Bonnard chịu ảnh hưởng rất lớn của nghệ thuật hội họa dân gian Nhật Bản với những motif đan xen vào nhau mà điển hình là bức bình phong Paravent à trois feuilles – thực hiện năm 1889. Trong đó, Bonnard mượn từ mầu đỏ thẫm của hội họa Nhật Bản đến ánh trăng vàng, từ hình ảnh con chim hoàng yến, trĩ, hạc đến những bụi trúc hay cụm thạch thảo của phương đông.
Cũng trong thời kỳ này, Pierre Bonnard đã thực hiệu nhiều bức tranh rất lạ, chẳng hạn như tác phẩm Intimité – thân mật (năm 1891), mà trong đó, ta thấy một người đàn ông ngồi hút tẩu thuốc. Bên trái là một người đàn bà chìm trong bóng tối. Ở phía trước của hai người, là một bàn tay với một tẩu thuốc pipe thứ nhì, lớn hơi quá khổ so với phần còn lại của tổng thể bức tranh. Thậm chí khi mới nhìn thoáng qua, chưa chắc ta đã trông thấy bàn tay to lớn đó và khói thuốc gần như tan trong những hình vẽ của giấy dán trên tường.
Với Intimité, Pierre Bonnard đã đan xen những motif vào nhau, như vừa để đánh lừa người xem, nhưng vừa để tạo ra một bầu không khí cho bức tranh của mình. Ta như cảm nhận được chút gì thân mật, ấm cúng và cả mùi thơm của khói thuốc đang lan tỏa ra khắp căn phòng.
Tính tinh nghịch, đùa giỡn với không gian của một Pierre Bonnard thủa trẻ được xác định một lần nữa với tác phẩm Danceuses(1896) mà ở đó tác giả vẽ những cô vũ nữ của nhà hát Opéra như thể ông chụp hình các cô từ trên cao nhìn xuống.
Con người thầm kín của Bonnard
Năm 1947 khi Bonnard qua đời, Pablo Picasso, một cây đại thụ khác của làng hội họa thế giới trong thế kỷ XX, thốt lên rằng : « Vẽ như Bonnard thì không phải là vẽ ». Trong mắt cha đẻ của trường phái lập thể này, Bonnard là một họa sĩ hời hợt, chỉ hướng về những đề tài mang tính nhẹ nhàng. Nhưng có lẽ tác giả của những Guernica hay Người Đàn bà Khóc đã không cảm được sự hoang mang, sự chua xót của Bonnard qua những bức chân dung tự vẽ vào năm 1930, 1931, 1939- 1945.
Tuổi già, nỗi cô đơn, hiện rõ trên khuôn mặt của người trong gương. Đôi mắt u uẩn của Bonnard trong bức chân dung tự vẽ năm 1945 thể hiện thái độ cam chịu của một con người đã đi gần hết cuộc đời. Ở đây ta thấy Pierre Bonnard trong một chiếc áo nâu gần như một chiếc áo ca sa, trong tư thế của một nhà sư Nhật Bản. Ông hơi mỉm cười như nụ cười của Rembrandt trong bức chân dung tự họa cuối cùng.
Nhưng bi tráng hơn cả là bức tự họa được Bonnard đặt cho cái tên Le Boxeur- Võ sĩ quyền anh. Mình trần, khuôn mặt chìm trong bóng tối, nhưng đủ để cho thấy những vết bầm dập của thời gian. Bonnard trong tư thế của một võ sĩ quyền anh, chung quanh là ánh sáng vàng nhạt. Ánh sáng nhạt và hơi bệnh hoạn đó đã được tác giả tạo lại trong một bức chân dung khác ông thực hiện năm 1939-1945. Nhưng lần này Bonnard trong gương chỉ còn là một chiếc bóng lập lờ, của một người đang gần đất xa trời.
Marthe, nguồn sáng tác vô tận
Đôi mắt u uẩn của Pierre Bonnard trong các bức chân dung tự họa đang nhìn thấy những gì ? Phải chăng ông đang hồi tưởng lại thân hình ngọc ngà, mềm mại, của Marthe ở độ tuổi đôi mươi ? Marthe là người mẫu, là nguồn sáng tác bất tận, là người tình và người vợ, là người theo chân ông gần suốt ¾ cuộc đời. Bà là bến đỗ, là nữ thần hộ vệ là một phần linh hồn của danh họa Pierre Bonnard.
Nàng là người đàn bà tóc vàng ngồi bên cạnh con mèo trắng trong La Femme au Chat (1912), là chủ đề của La sieste – Giấc ngủ trưa năm 1900. Marthe là nguồn cảm hứng của cả chục bức khỏa thân trong phòng tắm mà ông miệt mài sáng tác trong hơn hai mươi năm trời. Ông đưa cặp vú căng tròn của cô vào bức họa La Cheminée- Lò sưởi năm 1916.
Hình bóng Marthe luôn ẩn hiện trong những khu vườn của ông ở vùng Normandie hay Côtes d’Azur. Dưới bút pháp của Pierre Bonnard, thân hình của Marthe không hề có một nếp nhăn, như thế dấu ấn thời gian không đọng lại trên nước da trắng ngà của người con gái ông đã quen khi mới vừa 26 tuổi. Đôi mắt xanh lơ và thân hình quyến rũ của cô gái bán hoa vải ở phố Pigalle cũng là những cánh cổng sắt, cô lập ông với thế giới bên ngoài.
Liên hệ giữa Bonnard với Marthe đã được đưa vào tác phẩm L’Homme et la Femme, tranh sơn dầu sáng tác năm 1900. Marthe và Pierre sau một cuộc ân ái. Người đàn bà ngồi trên giường, vuốt ve con mèo. Người đàn ông khỏa thân, trực diện với chính mình trong gương. Giữa họ là một tấm bình phong ngăn cách hai thế giới nội tâm khác biệt.
Isabelle Cahn, quản thủ bảo tàng Musée d’Orsay nói về ảnh hưởng và vị trí của cô gái bán hoa vải, Marthe đối với Bonnard :
« Marthe đã đem lại rất nhiều cho Bonnard về mặt cá nhân. Chàng họa sĩ trẻ tuổi con nhà lành, Pierre Bonnard đã bị thân hình gần như tuyệt hảo của cô làm choáng ngợp. Trong gần 20 năm, thân hình ngọc ngà đó không ngừng là đề tài được ông đưa vào hội họa và cả nghệ thuật nhiếp ảnh nữa. Ngược lại Bonnard ít khi tập trung vào khuôn mặt của người tình ».
Histoire d’eau
Loạt tranh khỏa thân trong phòng tắm thực hiện vào những thập niên 1920- 1930, chiếm riêng một gian trưng bày với chủ đề « Histoire d’eau ». Những vật dụng trong phòng tắm, từ gạch đá hoa đến giấy dán tường, từ tấm màn cửa, thảm, gương, bồn tắm … đều được tác giả bố trí như để bọc lấy một thân hình mảnh mai, thụ động. Nu dans le bain hay Nu dans la baignoire … cho thấy mức độ gần gũi giữa Bonnard với người mẫu của ông.
Năm 1925 Pierre Bonnard thành hôn với Marthe sau hơn 20 năm chung sống. Vài tuần lễ sau, người tình của ông, Renée Monchaty, kết liễu cuộc đời. Sau này người ta mới biết, người mẫu trong série tranh khỏa thân của Bonnard, không nhất thiết là Marthe.
Normandie- Côtes d’Asur, chốn địa đàng
Vào cuối đời Pierre Bonnard tâm sự « Không bao giờ có nghệ thuật nếu không có thiên nhiên ».Ánh sáng muôn màu, lung linh vì hơi nước, thay đổi từng giờ bên dòng sông Seine uốn lượn của vùng Normandie đã thuyết phục Bonnard năm 1912 mua một căn nhà trên ngọn đồi ở Vernonnet, cách không xa khu vườn Giverny của Monet.
Hơn một chục năm sau, sắc mầu của vùng nắng ấm miền nam, biển biếc của bờ Địa Trung Hải đã làm ông xiêu lòng. Bonnard tậu thêm một căn hộ thứ nhì ở Le Cannet vùng Côtes d’Azur, về ở gần Renoir. Dù rất khâm phục hai danh họa bậc thầy của trường phái ấn tượng là Renoir và Monet, nhưng khác với Monet và Renoir, Pierre Bonnard vẽ theo ký ức để, như chính ông định nghĩa : vẽ để « giữ lại một khoẳnh khắc phù du ».
Nếu như khung trời miền Bắc là nguồn cảm hứng cho những Eté en Normandie – Mùa hè ở Normandie, Le Jardin Sauvage- Vườn hoang, Le Paradis terrestre –Địa Đàng, La Symphonie pastorale- Bản giao hưởng đồng quê, thì nắng ấm chói chang của vùng Côtes d’Azur là nơi Pierre Bonnard đã sáng tác ra những La Palme – Cành cọ (1926), L’Atelier du Mimosa (1939-1946) với những chùm mimosa vàng rực rỡ khoe sắc bên kia khung cửa sổ, là cây hạnh đào lộng lẫy trong mùa nở hoa, L’Amandier en fleur (1946-1947).
Mầu vàng và gam mầu nóng vẫn là chủ đạo, nhưng Bonnard đã pha vào đó những sắc tía, xanh, tím. L’Amandier en fleur là tác phẩm cuối cùng của Pierre Bonnard. Trong đó, sắc xanh nước biển ẩn hiện bên những chùm hoa trắng. Đó cũng là những chùm hoa cuối cùng ông « tô điểm cho đời » hay đấy là những hình ảnh ông vĩnh viễn mang đi khi từ dã trần gian ? Pierre Bonnard từ trần một ngày sau khi ông hoàn tất Cây hạnh đào trong mùa nở hoa.
Pierre Bonnard (1867-1947). Le Compositeur Claude Terrasse et ses deux fils (nhà soạn nhạc Claude Terrasse và hai con trai), vers 1902-1903. Huile sur toile, 95 × 77,5 cm. Paris, musée d’Orsay, don de M. et Mme Charles Terrasse, 1978, RF 1980-2.
Thời kỳ Bonnard chịu ảnh hưởng của tranh in Nhật Bản
Toàn cảnh phòng trưng bày
Pierre Bonnard (1867-1947). Paravent à trois feuilles avec grue, canards, faisans, bambous et fougères (Bình phong ba tấm, vịt, chim trĩ, tre, cây dương xỉ), 1889. Détrempe sur coton teint en rouge, 159,5 × 54,5 cm chaque feuille. Collection Marlene et Spencer Hays. © Droits réservés © ADAGP, Paris 2015.
Toàn cảnh phòng trưng bày
Toàn cảnh phòng trưng bày
Pierre Bonnard (1867-1947). Le Grand jardin (Khu vườn lớn), 1895. Huile sur toile, 168 × 221 cm. Paris, musée d’Orsay,don de Jean-Claude Bellier en souvenir de son père Alphonse Bellier,1982, RF1982-58. © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt. © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Crépuscule. La Partie de croquet, 1892. Huile sur toile, 130,5 × 162,2 cm. Paris, musée d’Orsay, don de Daniel Wildenstein par l’intermédiaire de la Société des Amis du musée d’Orsay, 1985, RF 1985-8. © RMN-Grand Palais (Musée d’Orsay) / Hervé Lewandowski. © ADAGP, Paris 2015.
Toàn cảnh phòng trưng bày
Pierre Bonnard (1867-1947). Le Chat blanc (Mèo trắng), 1894. Huile sur carton, 51,9 × 33,5 cm. Paris, musée d’Orsay, acquis en 1982, RF 1982-74 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Femmes au chien (Nhũng người đàn bà và chú chó), 1891. Huile sur toile, 41 × 32,5 cm. Williamstown (MA), Sterling and Francine Clark Art Institute © Sterling and Francine Clark Art Institute, Williamstown / Bridgeman Images © ADAGP, Paris 2015.
Mang tới những điều bất ngờ
Pierre Bonnard (1867-1947). Femme assoupie sur un lit ou L’Indolente (phụ nữ ngủ trên gường), 1899. Huile sur toile, 96,4 x 105,2 cm. Paris, musée d’Orsay, RF 1977 75. © RMN-Grand Palais (Musée d’Orsay) / Thierry Le Mage. © ADAGP, Paris 2014.
Pierre Bonnard (1867-1947). Intimité (tình thân), 1891. Huile sur toile, 38,2 × 36,2 cm. Paris, musée d’Orsay, acquis avec le concours de Philippe Meyer par l’intermédiaire de la Foundation for French Museums 1992, RF 1992-406 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). L’Omnibus, vers 1895. Huile sur toile, 59 × 41 cm. Paris, collection particulière © Musée d’Orsay / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Danseuses (vũ nữ), vers 1896. Huile sur carton, 28 × 36 cm. Paris, musée d’Orsay, acquis en 2013, RF 2013-20 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Trong nhà
Pierre Bonnard (1867-1947). L’Homme et la femme (trai và gái), 1900. Huile sur toile, 115 × 72, 3 cm. Paris, musée d’Orsay, acquis en 1948, RF 1977-76 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). L’Homme et la femme, 1900. Huile sur toile, 115 × 72, 3 cm. Paris, musée d’Orsay, acquis en 1948, RF 1977-76 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Cheminée, dit aussi Femme à sa toilette (lò sưởi), 1916. Huile sur toile, 81 × 111 cm. Collection particulière.
Pierre Bonnard (1867-1947). Déjeuner sous la lampe (ăn trưa dưới ánh đèn), 1898. Huile sur bois. Paris, musée d’Orsay, donation Philippe Meyer, 2000. © RMN-Grand Palais (musée d’Orsay) / © Michèle Bellot © ADAGP, Paris 2014.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Soirée sous la lampe (buổi tối dưới bóng đèn), 1921. Huile sur toile, 73,5 × 88,3 cm. Paris, musée d’Orsay, donation Philippe Meyer, 2000, RF 2000-11 © RMN-Grand Palais (Musée d’Orsay) / Michèle Bellot © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Table (bàn ăn), 1925. Huile sur toile, 102,9 × 74,3 cm. Londres, Tate Gallery, presented by the Courtauld Fund Trustees, 1926, N04134.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Table de travail (bàn làm việc), 1926-1937. Huile sur toile, 121,9 × 91,4 cm. Washington, National Gallery of Art, collection de Mr et Mrs Paul Mellon, 2006.128.12.
Chủ đề phòng tắm
(Trái) Pierre Bonnard (1867-1947). Nu dans un intérieur (cởi truồng trong nhà), 1912-1914. Huile sur toile, 134 × 69,2 cm. Washington, National Gallery of Art, Collection de M. et Mrs Paul Mellon, 2006.128.8 Courtesy National Gallery of Art, Washington © ADAGP, Paris 2015.
(Phải) Pierre Bonnard (1867-1947). Nu rose, tête ombrée (truồng hồng, bóng mờ đầu), v. 1919. Huile sur toile, 91 × 46 cm. Paris, musée d’Orsay, donation de Philippe Meyer, 2000, RF 2000-10 © RMN-Grand Palais (Musée d’Orsay) / Michèle Bellot © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Le Grand nu bleu (truồng xanh), 1924. Huile sur toile, 101 × 73 cm. Paris, collection particulière, prêté par l’intermédiaire de la galerie Bernheim-Jeune © Photo Yves Tribes © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Le Cabinet de toilette, dit aussi La Toilette (nhà vệ sinh), 1932. Huile sur toile,121 × 118,2 cm. New York, The Museum of Modern Art, legs de Florene May Schoenborn, 1996, 815.1996 D1505.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Table de toilette (bàn trang điểm), 1908. Huile sur toile, 52 × 45,5 cm. Paris, musée d’Orsay, legs de M. et Mme Frédéric Lung, 1961, RF 1977-86.
Pierre Bonnard (1867-1947). Nu à contre-jour (truồng ban ngày), dit aussi Le Cabinet de toilette au canapé rose, 1908. Huile sur toile, 124,5 × 109 cm. Bruxelles, Musées royaux des Beaux-Arts de Belgique, Inv. 6519.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Toilette, dit aussi La Toilette rose (nhà vệ sinh hồng),1914-1921. Huile sur toile, 119,5 × 79 cm. Paris, musée d’Orsay, acquis de l’artiste par l’État, 1922, RF 1977-62.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Toilette, dit aussi Nu au miroir, dit aussi Nu devant la glace (truồng trước gương), 1931. Huile sur toile, 152 × 102 cm. Venise, Fondazione Musei Civici di Venezia, Galleria Internazionale d’Arte Moderna di Ca’ Pesaro, 917.
Pierre Bonnard (1867-1947). Nu sombre (Dina Vierny), 1941-1946. Huile sur toile, 81 × 65 cm. Collection particulière, courtesy galerie Dina Vierny, Paris.
Pierre Bonnard (1867-1947). Nu dans la baignoire (truồng trong bồn tắm), 1925. Huile sur toile, 104,8 × 65,2 cm. Londres, Tate Gallery, Bequeathed by Simon Sainsbury 2006, accessioned 2008, T12611 © Tate, Londres, dist. RMN-Grand Palais / Tate Photography © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Baignoire, dit aussi Le Bain (bồn tắm), 1925. Huile sur toile, 86 × 120,6 cm. Londres, Tate, don de lord Ivor Spencer Churchill par l’intermédiaire de la Contemporary Art Society, 1930, N04495 © Tate, Londres, dist. RMN-Grand Palais / Tate Photography © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Nu dans le bain, dit aussi Nu dans la baignoire (truồng trong bồn tắm), 1936-1938. Huile sur toile, 97 × 147 cm. Paris, musée d’Art moderne de la Ville de Paris, AMVP 2520.
Chủ đề ảnh chụp
Pierre Bonnard (1867-1947). Marthe au tub, entre 1908 et 1910. Tirage moderne à partir négatif sur film souple au gélatino-bromure d’argent, 7,8 × 5,5 cm. Paris, musée d’Orsay, donation de l’indivision Terrasse 1987, PHO 1987 30 47 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Modèle retirant sa blouse dans l’atelier parisien de Bonnard, vers 1916. Épreuve sur papier albuminé à partir d’un négatif sur film souple au gélatino-bromure d’argent, 16,6 × 11,3 cm. Paris, musée d’Orsay donation sous réserve d’usufruit Béatrice Rosenberg, PHO 2006 6 2 ou : 1985 398 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Pierre Bonnard fumant la pipe dans le jardin du Grand-Lemps, vers 1906. Épreuve sur papier albuminé à partir d’un négatif sur film souple au gélatino-bromure d’argent, 6,5 × 9 cm. Paris, musée d’Orsay, donation de l’indivision Terrasse 1987, PHO 1987 28 70 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Bonnard, Marthe. Pierre Bonnard examinant le feuillage d’un arbre,1900-1901. Tirage moderne à partir d’un négatif sur film souple au gélatino-bromure d’argent, 3,8 × 5,5 cm. Paris, musée d’Orsay, donation de l’indivision Terrasse, 1987, PHO 1987 30 41.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Chasse, 1908. Huile sur toile, 110 × 127 cm. Göteborg, Konstmuseum, GMK 586.
Pierre Bonnard (1867-1947). L’Après-midi bourgeoise, dit aussi La Famille Terrasse, 1900. Huile sur toile, 139 × 212 cm. Paris, musée d’Orsay, accepté par l’Etat à titre de dation en paiement des droits de succession, 1987, RF 1988-50 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Les Frères Bernheim- Jeune [Josse Bernheim-Jeune et Gaston Bernheim de Villers], 1920. Huile sur toile, 166 × 155, 5 cm. Paris, musée d’Orsay, don de M. et Mme Gaston Bernheim de Villers, 1951, RF 1977-78 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Le Bol de lait, vers 1919. Huile sur toile, 116,2 × 121,6 cm. Londres, Tate, legs d’Edward Le Bas, 1967, T00936 © Tate, Londres, dist. RMN-Grand Palais / Tate Photography © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Jeunes Femmes au jardin, dit aussi La nappe rayée, 1921- 1923, repris et terminé en 1945-1946. Huile sur toile, 60,5 × 77 cm. Collection particulière © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Loge, 1908. Huile sur toile, 90 × 120, 6 cm. Paris, musée d’Orsay, accepté par l’Etat à titre de dation en paiement des droits de succession, 1989, RF 1989-32 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Thadée Natanson et Misia, vers 1906. Huile sur toile, 130 × 84 cm. Madrid, Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia, AS8089 © Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Femme au chat, dit aussi Le Chat exigeant, vers 1912. Huile sur toile, 78 × 77,5 cm. Paris, musée d’Orsay, legs de la baronne Eva Gebhard-Gourgaud, 1965, RF 1977-84.
Pierre Bonnard (1867-1947). Portrait de l’artiste par lui-même, 1930. Aquarelle, gouache et crayon sur papier, 65 × 50 cm. Collection Triton Fondation © Triton Collection Foundation © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Le boxeur (autoportrait), 1931. Huile sur toile. Paris, musée d’Orsay, donation Philippe Meyer, 2000. © RMN-Grand Palais (musée d’Orsay) / © Michèle Bellot © ADAGP, Paris 2014.
Chủ đề khu vườn hoang dã
Pierre Bonnard (1867-1947). Salle à manger à la campagne, 1913. Huile sur toile, 164,5 × 205,7 cm. Minneapolis, The Minneapolis Institute of Arts, The John R. Van Derlip Fund, 54.15 © Minneapolis Institute of Arts, MN, USA / The John R. Van Derlip Fund / Bridgeman Images © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Décor à Vernon, dit aussi La Terrasse à Vernon, 1920- 1939. Huile sur toile, 148 × 194,9 cm. New York, The Metropolitan Museum of Art, don de Florence J. Gould, 1968, 68.1 © The Metropolitan Museum of Art, Dist. RMN-Grand Palais / image of the MMA © ADAGP, Paris 2015.
Chủ đề màu tím
Scénographie avec Paysage aux chèvres, 1912 et Paysage méridional : Le Cannet, 1928
Pierre Bonnard (1867-1947). Piazza del Popolo, Rome, 1922. Huile sur toile, 79,5 × 96,5 cm. Collection S & P Traboulsi © Collection S & P Traboulsi © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). L’Enlèvement d’Europe, 1919. Huile sur toile, 117,5 × 153 cm. Toledo, Toledo Museum of Art, acquis grâce aux fonds de Libbey Endowment, don d’Edward Drummond Libbey, 1930, 1930.215 © Photo Richard P. Goodbody Inc © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Palme, 1926. Huile sur toile, 114,3 × 147 cm. Washington, D.C., The Phillips Collection, acquis en 1928, 0174 © The Phillips Collection, Washington, D.C. © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Vue du port de Saint-Tropez, 1911. Huile sur toile, 83,8 × 86,4 cm. New York, The Metropolitan Museum of Art, legs Scofield Thayer 1982, 1984.433.1 © The Metropolitan Museum of Art, Dist. RMN-Grand Palais / image of the MMA © ADAGP, Paris 2015.
Scénographie avec Coin de table, 1935; Coin de salle à manger au Cannet, 1932; Le Dessert, 1940.
Pierre Bonnard (1867-1947). L’Atelier au mimosa, 1939- 1946. Huile sur toile, 127,5 × 127,5 cm. Paris, Centre Pompidou, Musée national d’art moderne/Centre de création industrielle, acquis en 1979, AM 1976-732 © Centre Pompidou, MNAM-CCI, Dist. RMN-Grand Palais / Philippe Migeat © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Coin de table, 1935. Huile sur toile, 67 × 63,5 cm. Paris, musée d’Orsay, acquis par l’Etat au Salon des Indépendants en 1936, déposé au Centre Georges- Pompidou, musée national d’Art moderne/Centre de création industrielle, RF 1977-65 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Chủ đề chốn địa đàng
Pierre Bonnard (1867-1947). Vue du Cannet, panneau décoratif pour Jean-Charles Moreux, 1927. Huile sur toile, 242,3 × 242 (toile de forme cintrée dans la partie supérieure). Le Cannet, Musée Bonnard, dépôt du musée d’Orsay à la demande de la Fondation Meyer © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Jeux d’eau, dit aussi Le Voyage, panneau décoratif pour la salle à manger de Misia Edwards, 1906-1910. Huile sur toile, 248,6 × 298,3 cm. Paris, musée d’Orsay, acquis avec le concours du Fonds du patrimoine, 1996, RF 1996-18.
Scénographie avec, au centre, Aristide Maillol (1861-1944), La Méditerranée, vers 1902. Bronze. Paris, Musée d’Orsay
Pierre Bonnard (1867-1947). La Symphonie pastorale, panneau décoratif pour Bernheim-Jeune, 1916-1920. Huile sur toile, 130 × 160 cm. Paris, musée d’Orsay, don de la Fondation Meyer 2009, RF 2009-14 © Musée d’Orsay, dist. RMN-Grand Palais / Patrice Schmidt © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Danse (L’Eté), vers 1912. Huile sur toile, 202 x 254 cm. Moscou, musée d’Etat des Beaux-Arts Pouchkine.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Terrasse ensoleillée, 1939-46. Huile sur toile, 72 × 236 cm. Collection particulière © ADAGP, Paris 2015.
Pierre Bonnard (1867-1947). Méditerranée, dit aussi Monuments,panneau décoratif pour Bernheim-Jeune, 1916-1920. Huile sur toile, 130 × 160 cm. Collection particulière, oeuvre prêtée par l’intermédiaire de la galerie Bernheim-Jeune.
Pierre Bonnard (1867-1947). Les Travailleurs à la Grande Jatte,panneau décoratif pour Bernheim-Jeune, 1916-1920. Huile sur toile, 130 × 160 cm. Tokyo, The National Museum of Western Art, don des héritiers de M. Tomijiro Kakinuma, P. 1992-0001.
Pierre Bonnard (1867-1947). En barque, 1907. Huile sur toile, 278 × 301 cm. Paris, musée d’Orsay, acquis en 1946, RF 1977-73.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Place Clichy, 1912. Huile sur toile, 138 × 203 cm. Paris, Centre Georges-Pompidou, musée national d’Art moderne / Centre de création industrielle, donation d’Adèle et George Besson, 1963, dépôt au musée des Beaux-Arts et d’Archéologie de Besançon, AM 4224 P (22)/Da 970.1.19.
Pierre Bonnard (1867-1947). La Méditerranée (triptyque, décoration conçue pour Ivan Morozov), 1911. Huile sur toile, 407 × 152 cm (panneau central), 407 × 149 cm (2 panneaux latéraux). Saint-Pétersbourg, musée de l’Ermitage, GE 9663, GE 9664, GE 9665.
Bài viết của tác giả Thanh Hà, nguồn RFI
Ảnh sưu tầm trên internet
