Nhóm tác phẩm này trước giờ vẫn được cho là của một Bậc Thầy vẽ Bán thân Phụ nữ – một nhân vật mà chính Friedländer ca ngợi là một trong những nghệ sĩ thành công và nổi danh nhất làm việc ở Antwerp vào khoảng nửa đầu thể kỉ mười sáu – nay thì người ta đã biết đa phần chúng là sản phẩm của một xưởng vẽ, đặc biệt tập trung vào vẽ tranh bán thân các nữ tu dòng Magdalene và các quý cô ăn vận thanh lịch.
Xưởng này thường vẽ phụ nữ khi họ đang đọc, đang viết hay chơi nhạc cụ, thường là trong nội khung cảnh toàn đồ gỗ hoặc trên một nền màu trung tính; vài người trong số đó, như trong bức trên, được vẽ cạnh một bình dầu, là một vật dụng quen thuộc của thánh Magdalene. Xưởng vẽ này cũng sản xuất một số tranh phong cảnh cho thấy ảnh hưởng rõ ràng phong cách của Joachim Patinir – là một tác giả trong một thời gian dài đã bị nhầm với nhóm này.
Tác phẩm này trông rất giống hai tác phẩm nhỏ hơn, trong đó nhân vật tái cũng ở cùng một cách tạo dáng. Đó là hai bức ở Kunsthalle (Hamburg) và Galleria Sabauda (Turin). Trang phục của người ngồi và các chi tiết ở hậu cảnh thay đổi trong cả ba bức tranh và trong trường hợp này thì phía bên phải đã được trang trí thêm vài quyển sách, một chiếc bình gốm và một ngọn nến đang cháy tàn. Sự có mặt của chúng cộng với chiếc bình dầu và chủ đề âm nhạc của tranh (chơi đàn) là để nhấn mạnh ý nghĩa có tính biểu tượng ngầm của chủ đề – sự phù du của những niềm vui trần thế và sự phù du của sắc đẹp.
Một quý cô chơi đàn luýt trong nhà
Sơn dầu trên pano
Kích thước 54.7 x 42 cm
Giá ước lượng: 115,000 – 164,500 USD
Giá bán được: 220,000 USD
Đây cũng là một bức nữa của “Bậc thầy” này:
Mary Magdalene cầm bình đựng dầu trong nhà
Sơn dầu trên pano
Kích thước 31.6 x 23.5 cm
Trong bức chân dung này, nếu không nhìn tên tranh để biết đây là Mary Magdalene, thì ta thấy nhân vật ngồi trầm ngâm trong nhà, mắt nhìn chăm chú nhưng xa xăm vào một không gian vô định bên ngoài khung tranh. Bức này không còn bán thân nữa mà đã là ba-phần-tư thân, với nhân vật có mặt trái xoan, mắt nhìn xuống, mũi cao và mảnh, lông mày cánh cung và đôi bàn tay thon. Chiếc váy dài nhung rất ăn với vòng cổ, tóc chẻ ngôi giữa và che một phần bằng mũ trùm. Thanh nhã và tinh tế, rồi sự nghiêm túc của dáng vẻ, cộng với bối cảnh trung tính, khiến người xem nghĩ ngay đây là chân dung của một nữ quý tộc trẻ. Tuy nhiên chính bình dầu trong tay đã cho biết “chính gốc” của người ngồi mẫu. Bình dầu, như đã nói, là vật tùy thân của Mary Magdalene và nhắc đến mối liên hệ quan trọng giữa nữ thánh với Đức Jesus: Magdalene là người đã rửa chân và xức dầu cho Đức Jesus. Bức tranh do đó trở thành một bức tranh tôn giáo, cái nhìn xa xăm của nhân vật cũng mang một ý nghĩa khác, không phải là mông lung nữa, mà là một sự sùng đạo. (Bài học ở đây là gì? Là xem tranh xưa rất cần có kiến thức sử, địa, tôn giáo… Ồ, hóa ra lại khó xem hơn tranh đương đại sao?)
Tác giả: Ngọc Trà
Nguồn : Soi House
