Hòa Thân (1750 – 1799) là một quyền thần nổi tiếng của nhà Thanh, rất được vua Càn Long tín nhiệm và vô cùng sủng ái. Cậy vào sự tin tưởng và yêu mến của Càn Long, Hòa Thân đã thao túng toàn bộ triều đình, giữ nhiều chức vụ quan trọng, dựa vào quyền lực mà kiếm nhiều tiền nên rất giàu có, tích trữ vô số vàng bạc, châu báu. Thậm chí hoàng đế Càn Long còn đem con gái yêu quý của mình gả cho con trai trưởng của Hòa Thân, giúp cho Hòa Thân nắm được đại quyền trong tay, trở thành hoàng thân quốc thích. Sau khi Càn Long qua đời, Hoà Thân bị Hoàng đế Gia Khánh truy tặng hai mươi tội nghiêm trọng và tài sản của gia đình ông bị tịch thu xung khố quốc gia.
Khối tài sản kếch xù của Hoà Thân không ai sánh kịp trong số các quan lại trong lịch sử Trung Hoa. Các phiên bản danh sách sao chép tài sản của Hoà Thân được lưu hành trong các thế hệ sau là khác nhau, và tính xác thực cần được kiểm tra. Dân gian có một câu nói rằng “Hoà Thân ngã, Gia Khánh no đủ”. Nhiều tài liệu chỉ ra rằng khối tài sản của Hoà Thân bị tịch thu lên tới 800 triệu lạng bạc.
Sở dĩ Hoà Thân được Hoàng đế Càn Long trọng dụng là do Hoà Thân là người thông minh, sắc sảo, đảm đang, thông thạo chữ Mãn, chữ Hán, tiếng Mông Cổ và Tây Tạng, thường viết những sắc lệnh như vậy cho Càn Long khiến ông vô cùng ngưỡng mộ. Ngoài ra, Hoà Thân còn giỏi lấy lòng Càn Long do có tài quan sát nhà vua nên hiểu và quen thuộc với tính khí, sở thích và thói quen sinh hoạt của Càn Long.
Gần đây, một miếng ngọc bích màu xanh và trắng thuộc triều đại nhà Thanh đã xuất hiện tại Sotheby’s ở New York, người ta cho rằng miếng ngọc này được Hoà Thân ra lệnh chạm khắc tặng cho Càn Long để lấy lòng của Chúa.
Miếng ngọc lam và trắng có hình chữ nhật. Một mặt có bức khắc chạm nổi với cảnh hai học giả đang đứng bên bờ suối, nền được chạm núi và thung lũng. Mặt kia có bài thơ của Hoàng đế Càn Long ở phía trên bên trái.
Miếng ngọc bích màu xanh và trắng này có giá trị ước tính khoảng 300.000-500.000 đô la Mỹ, nằm trong bộ sưu tập của Bảo tàng Brooklyn, Hoa Kỳ và được mua lại vào năm 1976. Sở hữu một món đồ cổ cấp bảo tàng là mong ước của nhiều nhà sưu tập. Tuần lễ nghệ thuật châu Á tại New York mùa này, Sotheby’s sẽ mang đến một cuộc triển lãm đặc biệt từ bộ sưu tập của Bảo tàng Brooklyn. Các vật phẩm đấu giá bao gồm một loạt ngọc bích thời nhà Minh và nhà Thanh và bình Pháp Lam. Số tiền thu được từ đấu giá sẽ được dùng để hỗ trợ cho hoạt động và bộ sưu tập của bảo tàng trong thời kỳ khủng hoảng vì đại dịch Covid.
Bảo tàng Brooklyn, trước đây là Học viện Khoa học và Nghệ thuật Brooklyn, được thành lập vào năm 1895. Nơi đây nổi tiếng với bộ sưu tập khổng lồ về nghệ thuật Ai Cập cổ đại và văn minh châu Mỹ, cũng như các bộ sưu tập nghệ thuật châu Á. Các bộ sưu tập trong cuộc đấu giá này có giá trị cao nhất với một chiếc ống đựng bút bằng ngọc trắng thời nhà Thanh, ước tính khoảng 1 triệu – 1,5 triệu USD
Anthony Nguyen
(dịch và biên tập)
