Chính phủ Mỹ gần đây đã trả lại cho Ấn Độ 10 cổ vật bị đánh cắp trị giá 1,15 triệu đô la Mỹ. Các cổ vật được thu giữ trong Tuần lễ Nghệ thuật Châu Á tại New York vài năm trước. Vụ việc liên quan tới nhiều tổ chức quan trọng đã thu hút báo chí truyền thông.
Vụ việc liên quan đến một báo cáo năm ngoái rằng một vụ buôn lậu cổ vật quy mô lớn trị giá 145 triệu USD có liên quan đến nhà buôn đồ cổ Subhash Kapoor ở New York.
Các cuộc điều tra được tiến hành từ năm 2015 đến năm 2016 và được thực hiện bởi Đội chống buôn lậu cổ vật của Văn phòng Biện lý Quận Manhattan. Theo nhà chức trách, 2 trong số 10 di vật văn hóa đã bị thu giữ tại Trung tâm Rockefeller tại trụ sở Christie’s New York; 3 di vật từ Phòng trưng bày Nancy Wiener, chuyên về nghệ thuật Ấn Độ và Đông Nam Á; và 5 di vật được thu giữ tại Phòng trưng bày Maitreya vào năm 2015.
Xem qua hồ sơ, hai tác phẩm điêu khắc bằng đá sa thạch thu giữ tại Christie’s ban đầu được lên kế hoạch bán đấu giá tại “Bộ sưu tập Lahiri: Bộ sưu tập cổ và hiện đại của Ấn Độ và Himalaya” vào ngày 15 tháng 3 năm 2016. Các cuộc đấu giá trong phiên đặc biệt này là của nhà sưu tập người Anh Lahiri và vợ Braatihis.
Những phiến đá sa thạch từ thế kỷ 8 có giá trị cao hơn, khoảng 300.000 USD. Tấm bia đá miêu tả con trai út của thần mặt trời Surya, thần ngựa Revanta (Revanta), dẫn đầu đoàn tùy tùng cưỡi ngựa trong thần thoại Ấn Độ. Theo các nguồn tin trong ngành, phiến đá được mua vào năm 1999 từ Spink & Son, một đại lý đồ cổ nổi tiếng của Anh.
Bức còn lại là tác phẩm điêu khắc bằng đá sa thạch từ thế kỷ 10, trị giá khoảng 150.000 USD. Tác phẩm điêu khắc đá được cho là đã được khai quật ở Rajasthan hoặc Madhya Pradesh, Ấn Độ, ở giữa là bức tượng ngồi của giáo chủ Jain và hai bên là những bức tượng đứng của các thị giả của ông. Theo thông tin cung cấp từ ngân hàng về các cuộc giao dịch, tác phẩm điêu khắc đá được mua ở London vào năm 1999.
Đó là tác phẩm điêu khắc bằng đá cẩm thạch của thần Apsara của Ấn Độ thế kỷ 10 bị thu giữ tại Phòng trưng bày Nancy Wiener vào tháng 12/2016. Tác phẩm điêu khắc cao 44 inch và trị giá 500.000 đô la Mỹ.
Các tài liệu của tòa án cho thấy các di vật văn hóa liên quan có liên quan đến nhóm buôn lậu đồ cổ quy mô lớn của nhà buôn đồ cổ Kapoor ở New York. Kapoor bị cáo buộc cầm đầu nhóm buôn lậu hơn 2.600 cổ vật và di vật văn hóa trong 30 năm qua, liên quan đến tổng cộng 145 triệu USD, và một số đồ ăn cắp được bán cho các bảo tàng hàng đầu thế giới.
Kapoor bị bắt ở Frankfurt, Đức vào năm 2011. Các nhà chức trách đã tìm thấy các di vật văn hóa bị đánh cắp trị giá hơn 100 triệu đô la Mỹ từ các địa điểm lưu trữ của Kapoor ở Manhattan và Queens. Thông qua các tài liệu thu được của nhóm này, cảnh sát thu được các Cổ vật bị đánh cắp từ thị trường, các phòng trưng bày, nhà sưu tập Mỹ.
Phạm Phương Thảo (dịch và tổng hợp)
