Trong tái tạo âm thanh, loa kèn đã có lịch sử lâu đời. Củ nén và họng kèn được biết đến và nổi tiếng với những thiết kế của Western Electric USA.
Tại Nhật, năm 1960, ông Yoshimura thành lập Yoshimura Laboratory, viết tắt là YL, một hãng làm kèn và củ nén để cung cấp cho rạp hát và âm thanh gia đình. YL ban đầu chịu ảnh hưởng và được lấy cảm hứng từ các củ kèn của WE USA.
Để phát triển sản xuất, ông Yoshimura mời hai kỹ sư trẻ là Seiya GOTO và Endo vào làm việc trong phòng thí nghiệm. Họ đã làm ra nhiều củ nén YL danh tiếng còn đến tận ngày nay.
Sau 5 năm cộng tác, do có sự khác biệt về quan điểm làm ống kèn, trong khi Yoshimura-San cố gắng thu gọn kích thước ống kèn bằng cách uốn cong hoặc làm kèn gấp, thì GOTO-San lại nhấn mạnh rằng ống kèn thẳng mới đem lại hiệu năng cao và độ méo thấp hơn. Năm 1965, GOTO rời YL để thành lập công ty GOTO Unit và tập trung phát triển thiết kế riêng của mình. Khác với Yoshimura và các sản phẩm YL mặc dù là những sản phẩm rất cao cấp nhưng vẫn tính đến chi phí sản xuất, ông GOTO còn quyết định làm ra những củ nén đặc biệt cao cấp, theo quan điểm “Tiền không là gì” (cost-no-object), nhằm tạo ra những củ nén xuất sắc nhất thế giới phục vụ đối tượng dân chơi âm thanh cầu kỳ và sành sỏi nhất mà lại thích tự phối ghép loa. Kỹ sư Endo sau đó cũng rời hãng YL và thành lập nên hãng ALE cũng với triết lý cost-no-object, miễn là làm ra những sản phẩm đỉnh nhất thế giới.
Năm 1969 đã trở thành một năm quan trọng của GOTO khi Takajo-San gia nhập công ty của ông GOTO. Takajo là một nhà phê bình âm nhạc và review thiết bị nổi tiếng với triết lý “âm thanh tái tạo phải giống với âm thanh ban đầu”. Takajo đã yêu cầu nhiều nhà sản xuất thiết bị nâng cao chất lượng sản phẩm của họ và nâng cao chất lượng ghi âm bằng cách cải tiến micro, máy thu băng, ampli và dàn loa. Takajo-San luôn quan tâm đến những phát minh thật sự có thể làm cho nghệ thuật nghe nhạc trở nên tốt hơn.
Làm thế nào nên đánh giá chuẩn một hệ thống âm thanh? Phương pháp của Takajo là tiến hành việc ghi âm nhiều lần một nghệ sĩ chơi piano hoặc cello, sau đó phát lại bản ghi âm trong khi các nhạc công vẫn còn hiện diện ở đó để so sánh kết quả tại chỗ. Phương pháp thực nghiệm nghe thật này tạo thành xương sống cho sự phát triển của các củ loa nén tại GOTO và dẫn đến sự thay đổi từ diapharm bằng nhôm trong củ nén thời kỳ đầu sang các diapharm làm bằng Titan hoặc Beryli cho âm thanh chính xác, sắc nét và độ động mạnh hơn màng nhôm.
Tất cả các củ nén (compression driver) của GOTO đều được làm thủ công tại Nhật với độ chính xác rất cao và tay nghề hoàn hảo. Các củ loa GOTO có những đặc điểm cao cấp khác thường:
– Màng loa Titan hoặc Beryli rất cứng và mỏng nhẹ, dẫn đến độ méo cực thấp
– Nam châm cực to và mạnh, tất cả đều không dùng Ferrite mà chỉ dùng Alnico, đặc biệt còn được bổ dung thêm nam châm đỉnh cao đắt tiền nhất Permendur. Các củ loa GOTO phần lớn nặng hàng chục đến hàng trăm kg và khi hút vào nhau khó lòng mà gỡ ra được.
– Tốc độ chuyển động cực nhanh, đáp ứng độ động rất mạnh và chính xác của bản nhạc.
Triết lý của GOTO là làm nhiều củ loa cho mỗi dải tần, mỗi củ loa chỉ phụ trách một dải tần nhất định như bass – mid low – mid high – high, tối ưu hóa mỗi củ nén tạo âm thanh hay nhất. Loa GOTO chỉ dùng trong gia đình, do đó công suất rất nhỏ, chỉ từ 5W đến 15W. Độ nhạy khủng lên tới 110dB nên ghép với ampli đèn single-end tuyệt hay. Một bộ loa GOTO tiêu chuẩn thường có 4 đường tiếng.
Năm 2007, ông Seiya GOTO tròn 80 tuổi. Để phát triển và đảm bảo tiếp tục di sản loa GOTO, hai con trai và cháu của ông đã trở thành người kế nhiệm ông đến nay.
Hệ thống loa kèn GOTO 5 đường tiếng dưới đây của một audiophile người Đức, set -up trong căn phòng rộng 100m2. Âm thanh như sân khấu biểu diễn thật, các loa toàn bộ là củ nén và kèn, kể cả các horn bass. Hệ thống đã được Jean Hiraga viết bình luận trên tạp chí Pháp.
Tác giả : Lê Thạch
