Khoảng 15.8 tỷ đô la là số kiều hối đổ về Việt Nam năm 2018, thuộc top 10 nước có kiều hối nhiều nhất thế giới [1]. Ngược dòng lịch sử 100 năm trước, một lượng tiền khổng lồ cũng từng được chuyển về Việt Nam từ châu Âu. Đó là từ những người lính thợ An Nam.
Như chúng ta đã biết, tiền là một trong những lí do chính của hầu hết những người lính tình nguyện An Nam đi Pháp và phần lớn thì họ đã đạt được giấc mơ đó. Thanh tra Lamarre đã báo cáo rằng, 22 nhóm người Việt làm nông tại Bordeux tiết kiệm được 965.000 francs, trong đó 794.068 francs gửi về gia đình tại Đông Dương. Một nhóm công nhân tại Toullouse cũng gửi về khoảng 292.000 francs và tiết kiệm được 96.000 francs thông qua trái phiếu an ninh quốc gia (National Defence Bond). Vào tháng 5 năm 1918, một báo cáo khác đã tiết lộ rằng 36.715 lính An Nam tại Pháp đã tiết kiệm được khoảng 6 triệu francs thông qua trợ cấp, trái phiếu, và tiền cấp dưỡng gia đình (tương đương 6 triệu đô la Mỹ, hay 308 ngàn tấn gạo, hay 90 triệu quả trứng (1920) và tương đương 95 triệu đô la tính theo thời giá hiện nay) [2].
Tuy phần lớn được gửi về An Nam, số tiền còn lại được những người lính thợ dùng cho hai chuyện chính: cờ bạc và gái gú. Đánh bạc là một thú tiêu khiển được phổ biến rộng rãi trong các trại công nhân. Một người công nhân An Nam than phiền rằng những người đồng hương của anh “đánh bạc mỗi ngày như là Tết”. Ở Marseille, các sới bạc được tổ chức suốt ngày đêm và còn có sự tham gia của công nhân Trung Quốc và Ả Rập. Khủng khiếp là có người mất tới tận 7.500 francs một đêm, gần gấp 5 lần tiền lương một công nhân nhà máy bình thường được trả mỗi năm. Mao, một công nhân tại Salin de Giraud, viết anh đã thua 1.000 francs (khoảng 12.000 đô hiện nay) nhưng thắng lại vào đêm sau[3]. Còn tại trại Bergerc thắng 2.000 francs một ván bài khiến Tran Ngoc Yen cảm thấy vui mừng vì được tự do:
“Tôi có tất cả tiền trên thế giới này, tôi không cúi đầu trước ai cả” – Yen cho biết
Khác với Yen, Luong thua sạch từ tiền bạc đến tất cả đồ dùng cá nhân trong một bữa tiệc tại Marseilles do 1.200 công nhân tổ chức [4]. Sau khi mất tiền cho một người Senegal tại Saint-Raphael, Yen đã đâm người này và cướp lại tiền. Anh ta cũng khoác lác rằng từng phạm tội tương tự nhưng thoát án tù vì được bao che bởi một sĩ quan ở Sở Công Nhân [5].
Nếu cờ bạc thỏa mãn sự giải trí sau giờ làm việc chiến đấu, thì phụ nữ cũng là một yếu tố không thể không nhắc đến. Tuy việc ăn bánh trả tiền rất phổ biến nhưng đã có nhiều trường hợp nảy sinh tình cảm thực sự giữa những người An Nam và phụ nữ Pháp, sẽ được kể ở phần tiếp theo.
Nguồn : Facebook của Hội những người thích tìm hiểu về thế chiến thứ 1
Tài liệu tham khảo:
[1] Vera O.De Ben. World Bank projects growth in remittances to PH slowing to 2.8%. Published on 18th, December, 2018 at https://business.inquirer.net/…/world-bank-projects-growth-…
[2] nf 249, Report by Inspector Lamarre, 1st Semester 1918. nf 226, 249, 3 SLOTFOM 93, Reports from Inspector Lamarre in 1917, 1918.
[3] 43 1 SLOTFOM 8, Postal Censor Report, November 1917.
[4] nf 227, Postal Censor Report, January 1918.
[5] nf 227, Postal Censor Reports, September 1918
