Sau đợt triển lãm ở Los Angeles, Hoa Kỳ, với khoảng 700.000 khách tham quan, triển lãm « Toutankhamon, Kho báu của Pharaon » mở cửa tại Paris từ ngày 23/03/2019 đón công chúng tới chiêm ngưỡng khoảng 150 cổ vật vô giá, trong đó có khoảng 60 cổ vật lần đầu tiên được chính quyền Cairo cho phép đưa ra khỏi Ai Cập.

Triển lãm kéo dài đến hết ngày 15/09/2019 và nhà tổ chức hy vọng số khách sẽ vượt xa con số 1,2 triệu người, đưa « Toutankhamon, Kho báu của Pharaon » vào top các triển lãm đông khách nhất lịch sử nước Pháp.

Toutankhamon, niềm đam mê của người Pháp

Thực ra, « Toutankhamon, Kho báu của Pharaon » được giới thiệu tại Paris chỉ là một chặng trong tua triển lãm vòng quanh thế giới cho đến năm 2024, qua 10 thành phố, từ Los Angeles, Paris, Luân Đôn, Sydney và 6 thành phố khác cho đến nay vẫn chưa được công bố. Tại Paris, kho báu của Toutankhamon được giới thiệu tại phòng trưng bày rộng khoảng 2.000m² tại Grande Halle de la Vilette.

150 cổ vật được trưng bày nằm trong số hơn 5.000 cổ vật được nhà khảo cổ Howard Carter tìm thấy nguyên vẹn cách nay một thế kỷ, vào năm 1922, trong một hầm mộ hiếm hoi chưa từng bị xâm phạm trước đó tại Thung lũng của các vị vua. Cũng chưa có hầm mộ của Pharaon nào được tìm thấy với nhiều cổ vật như hầm mộ Toutankhamon. 150 cổ vật cho đến trước triển lãm được lưu giữ và trưng bày tại một bảo tàng ở quảng trường Tahrir, Cairo. Do bảo tàng đóng cửa, khi được đưa trở lại Ai Cập vào năm 2024, các cổ vật sẽ được đưa về trưng bày vĩnh viễn tại bảo tàng mới có tên gọi Đại Bảo Tàng Ai Cập, gần kim tự tháp Gizeh.

Một tuần trước khi triển lãm chính thức được khai trương, báo chí Pháp tiết lộ nhà tổ chức đã bán được 130.000 vé. Và chỉ một tuần sau ngày khai trương, số vé bán ra đã đạt hơn 200.000 vé. Ông Dominique Farout, cố vấn khoa học của ban tổ chức triển lãm – nhà nghiên cứu về Ai Cập, giảng viên Viện Khéops và trường Louvre, chuyên về lịch sử các nền văn minh, lịch sử nghệ thuật, khảo cổ, bảo tàng học … thuộc trường đại học danh tiếng ENS Paris – nhấn mạnh trên đài France Inter ngày 19/03/2019 :

« Dù gì thì trong quá khứ người Pháp cũng luôn có sở thích về Ai Cập cổ đại, từ cách nay nhiều thế kỷ. Ở Pháp, lúc nào cũng như vậy. Và cứ cách một thời gian, sở thích đó của người Pháp lại được đánh thức dậy. »

Quả đúng là người Pháp có niềm đam mê dành cho nền văn minh Ai Cập cổ đại kỳ bí, kim tự tháp, pharaon, Toutankhamon … Đây cũng không phải là triển lãm đầu tiên về Pharaon được tổ chức tại Pháp. Đợt triển lãm thu hút đông du khách nhất mọi thời đại ở Pháp chính là triển lãm về Ai Cập cổ đại được tổ chức cách nay hơn hơn nửa thế kỷ, vào năm 1967, tại Petit Palais, Paris, với hơn 1,2 triệu lượt khách tham quan, cho dù chỉ có 50 cổ vật được trưng bày. Cho tới nay, vẫn chưa có cuộc triển lãm nào có sức hút mãnh liệt như vậy. Nhờ số khách đông kỷ lục, cuộc triển lãm 1967 được vinh danh là « triển lãm thế kỷ ». Năm 2012, triển lãm « Toutankhamon, hầm mộ và kho báu » tại Cung triển lãm, cửa ô Versailles cũng thu hút được 250.000 lượt người xem.

Niềm đam mê Ai Cập cổ đại của người Pháp còn được thể hiện qua nhiều công trình, tác phẩm, tiêu biểu nhất như Kim tự tháp bằng kính tại sân bảo tàng Louvre, vừa tròn 30 năm tuổi hôm 30/03/2019 và được mệnh danh là viên kim cương trong lòng Paris, minh chứng cho sự hài hòa giữa kiến trúc cổ điển và phong cách hiện đại.

Ngoài ra, còn phải kể đến cột tháp Obélisque, dựng từ cột đá Luxor có từ thế kỷ XIII, trước Công Nguyên, cao 22m, nặng 230 tấn, từ đền Luxor, món quà của Ai Cập tặng cho nước Pháp, đã được đặt trang trọng tại quảng trường Concorde vốn ẩn chứa nhiều ý nghĩa lịch sử và cũng là quảng trường lớn nhất Paris.

Con đường đến sự sống vĩnh hằng của Toutankhamon

Vậy lần này, khách tham quan sẽ được chiêm ngưỡng những gì để thỏa lòng đam mê và hiếu kỳ? 150 cổ vật được chọn lọc kỹ càng tái hiện lịch sử cuộc đời của hoàng đế Toutankhamon, sinh vào khoảng năm 1342 trước Công Nguyên, lên ngôi vua năm 8 tuổi và qua đời khi mới 18 tuổi. Du khách sẽ được ngắm nhìn từ các vật dụng của Toutankhamon, thời thơ ấu, khi trị vì, cho tới các món đồ tháp tùng vị vua nổi tiếng nhất lịch sử Ai Cập cổ đại trong chuyến lữ hành đi tìm cuộc sống vĩnh hằng bên kia thế giới.

Điều này đã được nhà nghiên cứu Dominique Farout khẳng định : « Như quý vị thấy đấy, chúng ta có các món đồ trang sức, các yếu tố ma thuật, các món đồ chỉ phục vụ tang lễ, mang tính tôn giáo …, những hiện vật liên quan đến chính cuộc đời của Toutankhamon, thời thơ ấu của nhà vua.Tôi nghĩ rằng các hiện vật được trưng bày lần này là phiên bản giản yếu thực thụ và rất tuyệt vời của tất cả các cổ vật đã được tìm thấy trong hầm mộ Toutankhamon ».

Từ ngai vàng, bình hoa, hòm rương, đồ trang sức, các bức tượng, đến những đồ vật mang tính nghi lễ, tôn giáo đều lung linh ánh vàng. Điều đáng tiếc là hai cổ vật có thể coi là « át chủ bài » để thu hút du khách là xác ướp của pharaon và mặt nạ tang lễ đúc từ 111 kg vàng đậy trên quan tài chứa xác ướp của Toutankhamon lại không được trưng bày tại triển lãm.

Lý do rất đơn giản là xác ướp của Toutankhamon dễ vỡ, dễ hỏng nên không thể vận chuyển khỏi Ai Cập, còn mặt nạ vàng ròng thì giờ đây đã bị cấm « xuất cảnh ». Mặt nạ nổi tiếng này đã từng được triển lãm tại Paris năm 1967 và góp phần vào thành công của « triển lãm thế kỷ ».

Tuy nhiên, du khách vẫn có thể phát huy trí tưởng tượng khi ngắm nhìn bản sao của mặt nạ. Và bù lại, du khách cũng được chiêm ngưỡng những cổ vật quý hiếm chưa từng được giới thiệu cho công chúng, ngay cả ở Ai Cập, chẳng hạn tượng những người lính canh gác phòng tang lễ trong hầm mộ Toutankhamon.

Lối vào triển lãm
Phòng triển lãm
Thần Amun bảo vệ Tutankhamun. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. H. 215,2 x l. 43,3 x. 81 cm. Bảo tàng Louvre, Bộ Cổ vật Ai Cập. 
Hộp mực bằng gỗ dát. Gỗ đỏ, gỗ mun, ngà voi, vàng lá. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên
Phong cảnh phòng triển lãm, ở phía trước: mô hình thuyền mặt trời. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Chiều dài: 149 cm. 
Chiều rộng: 13 cm. Chiều cao: 27,3 cm. Luxor, Thung lũng các vị vua. 
Giường tang bằng gỗ mạ vàng. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước công nguyên. Chiều dài: 180,5 cm. Chiều rộng: 79,5 cm. Chiều cao tối đa: 71 cm. Luxor, Thung lũng các vị vua.
Ghế bành Tutankhamun bằng gỗ mun dát vàng và ngà voi. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Gỗ mun, ngà voi, vàng lá. Chiều cao: 71,5 cm. Chiều rộng: 40,6 cm. Độ sâu: 39,1 cm. Luxor, Thung lũng các vị vua.
Ghế bành gỗ Tutankhamun dát vàng bằng gỗ mun và ngà voi. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Gỗ mun, ngà voi, vàng lá. Chiều cao: 71,5 cm. Chiều rộng: 40,6 cm. Độ sâu: 39,1 cm. Luxor, Thung lũng các vị vua. 
Tàu libation Nemset trong đồ đất nung có vòi, hộp mực được khắc của Tutankhamun (trái). Màu xanh đậm của người Ai Cập. Bình bằng đất nung có vòi và nắp cong (phải). Màu xanh đậm của người Ai Cập. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Thuyền năng lượng mặt trời thu nhỏ trong gỗ sơn với hai mái chèo. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Thùng gỗ sơn để cung cấp thực phẩm. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. 
Hộp và nắp. Gỗ mun, gỗ đỏ, vàng lá, đồng. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Trưng bày với, ở phía trước, từ trái sang phải: Bình đá vôi lớn với phai Ai Cập dát. Bình thuốc mỡ canxit với giấy cói và hoa sen. Bình canxit trên đế mang vỏ đạn Tutankhamun và Ankhesenamon. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Hộp canxit và nắp vòm với trang trí hoa. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Canxit (alabaster), obsidian (nút). Chiều dài: 33 cm. Chiều rộng: 17 cm. Chiều cao: 24 cm. Luxor, Thung lũng các vị vua.
Một đôi găng tay thêu bằng lụa thêu, một trong số đó được gấp lại . Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Chiều dài: 38,4 cm. Chiều rộng (ở cổ tay): 13 cm. Luxor, Thung lũng các vị vua.
Quạt trang trí cuộc săn đà điểu bằng gỗ mạ vàng. Gỗ, lá vàng. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Bức tượng thần Horus trong vỏ bọc của một con chim ưng mặt trời. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Gỗ, gesso, lá vàng. Con diều hâu bằng gỗ mạ vàng này đeo đĩa năng lượng mặt trời. Luxor, Thung lũng các vị vua.
Quạt “săn đà điểu” trong gỗ mạ vàng (chi tiết). Gỗ, lá vàng. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Lá chắn nghi lễ mạ vàng mô tả nhà vua trong vỏ bọc của một nhân sư chà đạp kẻ thù Nubian. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Gỗ, vữa, lá vàng và nạm gỗ mun. Chiều cao: 89,5 cm. Chiều rộng: 54 cm. Độ dày: 1 cm. Luxor, Thung lũng các vị vua.
Bức tượng thần Horus trong vỏ bọc của một con chim ưng mặt trời. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Gỗ, gesso, lá vàng. Con diều hâu bằng gỗ mạ vàng này đeo đĩa năng lượng mặt trời được gắn trên thanh chính.
Khiên gỗ mạ vàng cho thấy Tutankhamun đeo vương miện atef và chinh phục sư tử. Gỗ, vữa, vàng lá. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Bức tượng bằng gỗ mạ vàng của harpooner Tutankhamun. Gỗ, gesso, vàng lá, đồng. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Phong cảnh với cung tên và mũi tên. 
Ống tên bằng gỗ mạ vàng và được trang trí với cảnh săn bắn Tutankhamun trên một chiếc xe chiến. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun. 1336 – 1326 TCN. Gỗ, lá vàng, màu tím nhạt, đồng. Chiều dài: 153 cm. Chiều rộng tối đa: 25 cm. Độ dày: 7 cm.
4 Boomerang bằng gỗ được trang trí bằng vỏ cây. Gỗ cứng. 
Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên
Ống đựng tên trong gỗ mạ vàng và được trang trí với cảnh săn bắn Tutankhamun trên một chiếc xe chiến. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun. 1336 – 1326 TCN. Gỗ, lá vàng, màu tím nhạt, đồng.
Khépech scimitar bằng đồng, có tay cầm bằng đồng mạ bằng gỗ mun. Đồng, gỗ. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Bức tượng bằng gỗ mạ vàng của Tutankhamun cưỡi một con báo
Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1327 trước Công nguyên. Gỗ, lá vàng, gesso, nhựa đen, đồng, đá vôi (mắt), obsidian (đồng tử), thủy tinh (lông mày). 
Bức tượng bằng gỗ mạ vàng của harpooner Tutankhamun. Gỗ, gesso, vàng lá, đồng. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. 
Tượng gỗ của nhà vua đeo vương miện trắng. Gỗ, lá vàng, gesso, nhựa đen, đồng. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Phong cảnh với những bức tượng bằng gỗ vàng của Tata và Sened. Bức tượng của trung tâm, xem bên dưới. 
Tượng và dây chuyền vàng mô tả một vị vua ngồi xổm. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Chiều cao (điêu khắc): 5,4 cm. Chiều dài (của chuỗi): 54 cm. Đường kính (của chuỗi): 0,3 cm. Luxor, Thung lũng các vị vua.
Tượng ngựa vàng của Horsemsou (Horus the Elder) (trái). Gỗ, gesso, lá vàng, nhựa đen, đồng, obsidian (mắt), thủy tinh màu (mắt). Tượng đầu của Jackamoutef trên bệ, gỗ mạ vàng (phải). 
Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Tượng mang hình dáng của nhà vua đứng gác. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Gỗ, gesso, nhựa đen, lá vàng, đồng, canxit trắng và obsidian (mắt).
 
Hộp gỗ có hình sarcophagus cho hình người Osirian của Tutankhamun có nắp được neo vào hộp bằng chốt. Gỗ, nhựa đen. Bức tượng gỗ Tutankhamun của Osirian nằm trên bia. Gỗ, lá vàng. Chaouabti bằng gỗ đeo vương miện kheprech và giữ mông và con sáo. Gỗ, lá vàng. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. 
Chaouabti bằng gỗ đeo một cây kim vàng và vòng cổ rộng và cầm một cái sáo (trái). Gỗ, gesso, vàng lá, đồng. Chaouabti bằng gỗ mặc một bộ tóc giả bằng gỗ mun tròn, uraeus bằng đồng và vòng cổ bằng vàng (phải). Gỗ, lá vàng, đồng. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Vòng cổ ousekh vàng với đối trọng: kền kền có cánh xòe và uraeus. Urus với đầu và cánh của con người . 18 triều đại, triều đại của Tutankhamun, 1336-1326 trước Công nguyên. 
Chaouabtis. Về cơ bản, giám sát viên chaouabti; chaouabti của Tutankhamun, trưởng nhóm chaouabti
Đại bàng dát vàng với dây chuyền vàng và đối trọng hình bầu dục. Vàng, chalcedony đỏ, thủy tinh, carnelian, lapis lazuli. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Pectoral của Tutankhamun đại diện cho một chiếc thuyền vàng và một đĩa bạc mặt trăng với đối trọng và dây chuyền. Vàng, lapis lazuli, fenspat xanh, carnelian, thủy tinh. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Các yếu tố của xác ướp Tutankhamun. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Dải ngang và dải dọc vàng của xác ướp của Tutankhamun khảm carnelian, lapis lazuli và kính. Bây giờ, carnelian, lapis lazuli, faience, fenspat.
Phong cảnh cho thấy một chi tiết của xác ướp Tutankhamun. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Chi tiết của xác ướp Tutankhamun. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Khảm Hands vàng giữ kẻ lừa đảo và đòn đập lúa. Vàng, thủy tinh, carnelian, bạc. 
Pectoral bằng vàng của chim Ba với khảm thủy tinh . 
Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Vàng, thủy tinh. Chiều rộng: 4,8 cm. Chiều dài: 6 cm.
Cỗ quan tài nhỏ với hình nộm của Tutankhamun. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Vàng, thủy tinh màu, carnelian. Chiều cao: 39,5 cm. Chiều rộng: 11 cm
Cỗ quan tài nhỏ với hình nộm của Tutankhamun . 
Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Vàng, thủy tinh màu, carnelian. 
Nắp bình Canopic trong canxit với đầu của vua: Đế chế mới
Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Chiều cao: 24 cm. 
Vòng đeo tay với ba con bọ cánh cứng trong lapis lazuli và vỏ đạn của Tutankhamun. Lapis lazuli, vàng, fenspat xanh, carnelian, thủy tinh. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Pectoral nạm vàng của Tutankhamun dưới dạng hỗn loạn bao gồm một con bọ cánh cứng trong fenspat. Vàng, bạc, lapis lazuli, fenspat xanh, carnelian, thủy tinh. 
Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên
Pectoral dát vàng và đá với bọ cánh cứng trong lapis lazuli: tên hoàng gia của Tutankhamun. Vàng, bạc, lapis lazuli, ngọc lam, carnelian, fenspat xanh, canxit. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Sơ đồ lăng mộ
Howard Carter trong quá trình khai quật hòm gỗ mạ vàng (xem bên dưới).
Bạc kèn quân đội. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Bạc với veneer vàng. Chiều dài: 58 cm. Đường kính: 8,8 cm.
Chị trong gỗ mạ vàng với chủ đề bằng đồng. Gỗ, đồng. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên
Ebony và tuyết tùng trên đôi chân cao. Gỗ nâu đỏ, gỗ mun, vàng lá, đồng. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Sự hỗn loạn trong gỗ mạ vàng với cảnh Tutankhamun và Ankhesenamon. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Gỗ, gesso, lá vàng. 
Bên trong hòm gỗ mạ vàng với cảnh Tutankhamun và Ankhesenamon. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Gỗ, gesso, lá vàng.
Sự hỗn loạn trong gỗ mạ vàng với cảnh Tutankhamun và Ankhesenamon . 
Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên 
Gỗ, gesso, lá vàng. 
Dây chuyền bằng vàng đá quí. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. Vàng, bạc, carnelian, ngọc lam, lapis lazuli.
Trưng bày gương, hoa tai, nhẫn. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Hộp gỗ có khảm ngà voi và gỗ mun (marquetry) và chữ khắc (hộp và nắp). Gỗ, gỗ mun, ngà voi. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên
Pectoral ở dạng mắt oudjat với dây chuyền vàng và đồ đất nung Ai Cập. Vàng đỏ, phai Ai Cập. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Vòng đeo tay bằng vàng trang trí mắt oudjat với lapis lazuli và khảm obsidian. Vàng, lapis lazuli, obsidian. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên.
Cây phả hệ Tutankhamun
Bức tượng khổng lồ. Triều đại thứ 18, triều đại Tutankhamun, 1336 – 1326 trước Công nguyên. 

Nguồn text: rfi

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.